11 sai lầm khi dùng kem chống nắng

Mặc dù kem chống nắng trông có vẻ quá dễ sử dụng, nếu dùng không đúng cách, nó có thể vô tình khiến bạn gặp tác hại nhiều hơn. Trong bài này, các bác sĩ da liễu nêu bật một số sai lầm phổ biến về kem chống nắng để giúp ta tối ưu hoá việc bảo vệ làn da và ngăn ngừa nguy cơ ung thư da. Lời khuyên này cũng đặc biệt hữu ích cho các bạn sống gần biển hay xích đạo. 

1. THOA KHÔNG ĐỦ

Các bác sĩ thường chỉ dẫn rằng một lượng kem cỡ cốc rượu mạnh (shot glass) là đủ để bảo vệ cơ thể. Tuy nhiên, mọi người thường không áp dụng theo một cách đúng mực. Hầu hết người dùng thường chỉ thoa một lượng bằng một phần mức cần thiết nên không đạt mức SPF ghi trên chai. Chẳng hạn nếu ta thoa SPF 30 quá mỏng, lớp kem đó chỉ tương đương SPF 15. Hãy thoa một cách hào phóng cho cơ thể và một lượng cỡ đồng xu cho khuôn mặt. 

 

2. KHÔNG THƯỜNG XUYÊN THOA LẠI

Kem chống nắng nào cũng cần phải thoa lại. Bắt buộc. Không cần phải bàn cãi. Bất kể bạn đang dùng SPF nào, 15 hay 50; bất kể với công thức nào, gồm cả những loại chống nước, tất cả đều giảm tác dụng đáng kể sau hai giờ phơi nắng, hoặc thậm chí nhanh hơn nếu ta ở dưới nước hoặc đổ mồ hôi nhiều. Ngay cả những loại kem chống nước cũng chỉ có tác dụng không quá 80 phút. Các chuyên gia da liễu đều nhấn mạnh tầm quan trọng phải thường xuyên thoa lại, thậm chí khi ở trong nhà. Hiện nay còn có loại bột chống nắng hiệu quả để bồi thêm trong ngày mà không ảnh hưởng đến lớp mỹ phẩm trang điểm. 

 

3. CHỌN SAI CHỈ SỐ SPF

Chỉ số SPF – tức Sun Protection Factor (hệ số chống nắng) luôn được ghi nổi bật trên nhãn. Các hệ số phổ biến nhất là 15, 30 và 50, biểu thị cho hiệu quả bảo vệ trước ánh sáng mặt trời, đặc biệt là khả năng chặn các tia UVB gây cháy nắng. Chẳng hạn, SPF 30 cho phép khoảng 3% tia UVB đến với làn da của ta, trong khi SPF 50 cho phép chỉ khoảng 2%. Hệ số SPF càng cao thì kem càng bảo vệ mạnh mẽ hiệu quả hơn chống cháy nắng, tổn thương da và nguy cơ ung thư da. 

Nếu chỉ nhăm nhăm chọn theo SPF, ta có thể bỏ sót yếu tố “phổ rộng” (broad spectrum). Nếu nhãn không ghi “phổ rộng,” có nguy cơ ta sẽ không được bảo vệ đầy đủ đối với cả tia UVB (gây cháy nắng và ung thư) lẫn tia UVA (xâm nhập vào da sâu hơn, gây ung thư và tăng tốc lão hóa). Hầu hết các loại kem chống nắng ngày nay đều thuộc dạng phổ rộng, nhưng các kem dưỡng ẩm hoặc kem trang điểm có SPF thì không đối với UVA. Cho nên ta phải luôn dùng kem phổ rộng quanh năm. 

 

 4. CÁC ĐỊNH DẠNG KHÔNG GIỐNG NHAU

Kem chống nắng dạng lăn, dạng phun hoặc dạng khăn lau rất tiện dụng để mang theo người nhưng có thể dẫn đến việc dùng không đủ liều lượng do độ che phủ mỏng. Các bác sĩ chuyên ngành đều khuyên nên phun kem chống nắng hai lớp – đúng vậy, hai lớp – từ cổ xuống đến ngón chân, ở những vùng da gặp nắng. Với khăn lau thì hai lần, lần đầu từ đầu xuống ngón chân, lần thứ hai từ ngón chân lên đầu. Với sáp lăn chống nắng thì nhớ lăn qua các vùng da ba lần. 

 

5. THOA KEM CHỐNG NẮNG QUÁ MUỘN

Hầu hết các loại kem chống nắng hóa học đều cần thoa khoảng 30 phút trước khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời để các thành phần hoá học kích hoạt và bắt đầu hấp thụ tia UV. Ngược lại, các loại kem chống nắng dạng vật lý (physical) với các thành phần như oxit titan và oxit kẽm thì có hiệu quả ngay lập tức bởi các chất này hoạt động như bức tường ngăn tia UV, chứ không hấp thụ tia, nên không cần thời gian kích hoạt. 

 

6. HIỂU SAI VỀ LÀN DA SẴM

Mặc dù những người có làn da sẫm màu có thể thừa hưởng chỉ số SPF tự nhiên từ 5 đến 8, nhưng điều này không giúp họ tránh khỏi tia UVA hoặc nguy cơ ung thư da do tia này gây ra. Ngoài ra, các dấu hiệu tổn thương da và ung thư da khó nhận ra hơn trên da sẫm, khiến việc phát hiện sớm trở nên khó khăn. Số liệu ngành y cho thấy tỉ lệ chẩn đoán ung thư giai đoạn sau của ung thư hắc tố da ở bệnh nhân da đen cao gấp đôi bệnh nhân da trắng. Tóm lại, mọi màu da đều cần dùng kem chống nắng, vì mọi người đều có nguy cơ bị ung thư da do tia UV. 

 

7. BỎ SÓT CÁC VỊ TRÍ TRÊN DA

Chúng ta thường chăm chú thoa kem chống nắng lên mặt nhưng bỏ qua các khu vực như vành tai, môi và gáy. Không có gì lạ khi những vị trí thường bị lãng quên này chính là các vị trí thường xuyên bị ung thư tế bào đáy hoặc ung thư biểu mô tế bào vảy. Trong khi đó, ung thư hắc tố da lại thường xảy ra nhất ở phía sau chân phụ nữ, cũng là một vị trí khó thấy và dễ bị lãng quên. Do vậy, hãy thoa kem chống nắng một cách hào phóng cho mọi vùng da phơi nắng và thoa lại thường xuyên. 

 

8. CHỈ DÙNG KEM CHỐNG NẮNG VÀO NGÀY NẮNG

Những ngày nhiều mây hoặc mưa có thể khiến ta nghĩ rằng kem chống nắng là không cần thiết. Tuy nhiên, tia UV vẫn chiếu ngay cả khi mặt trời bị che khuất. Nên thoa kem chống nắng mỗi ngày, bất kể điều kiện thời tiết, vì tia UV luôn hiện diện. Đừng vì thiếu vắng ánh nắng mặt trời mà lơi là cảnh giác cho làn da. 

 

9. CHỈ DỰA VÀO KEM CHỐNG NẮNG

Mặc dù kem chống nắng là rất quan trọng, nhưng nó không nên là phương tiện chống nắng duy nhất. Nếu được, nên tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời gay gắt và kéo dài, và dùng trang phục và phụ kiện bảo vệ, như quần áo màu tối với vải sợi dệt kín và có chỉ số UPF (chống tia cực tím) cao, để bổ trợ cho kem chống nắng. 

 

 10. DÙNG KEM CHỐNG NẮNG QUÁ HẠN

Kem chống nắng chỉ phát huy hiệu quả trong thời hạn tối đa không quá ba năm, ngay cả theo quy định của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ. Nếu kem chống nắng của bạn thiếu ngày hết hạn, hãy ghi lại ngày mua trên ống. Nếu nghi ngờ hoặc không thể nhớ thời điểm mua sản phẩm, hãy vứt bỏ hoặc liên hệ với nhà sản xuất để được hướng dẫn. 

  

11. CẤT KEM CHỐNG NẮNG KHÔNG ĐÚNG CHỖ

Cất giữ kem chống nắng trong xe là một cách tiện dụng và giúp ta có thể nhìn thấy nó hằng ngày nhưng đây là một ý tưởng tồi vì trong môi trường nhiệt độ cao, các hoá chất thành phần bên trong có thể xuống cấp nhanh chóng. Và kem có thể hết tác dụng thậm chí trước cả thời hạn sử dụng. Thay vào đó, hãy cất giữ kem chống nắng ở những nơi mát mẻ và tránh bị ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp.